Mirjam (39), verpleegkundig specialist interne oncologie en mammapolikliniek in het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft
Lange werkdagen thuis
Hier in het Reinier de Graaf Gasthuis zijn heel veel fysieke poliklinische consulten omgezet naar telefonische consulten. Dit geldt ook voor de screening en consulten die wij voor de chemotherapeutische behandelingen uitvoeren. Men wilde zo min mogelijk patiënten in het ziekenhuis hebben vanwege de verspreiding van het COVID-19-virus. Dat was best lastig, ik moest vertrouwen op wat de patiënten mij aan de telefoon vertelden, maar miste de non-verbale communicatie en klinische blik. De telefonische consulten moesten wij vanuit thuis doen. Soms meer dan 25 telefonische consulten op een dag. Lange werkdagen dus, en een grotere psychische belasting. Je moest de situatie inschatten zonder dat je de patiënt ziet. De patiënt neemt die werkwijze voor lief, ze willen geen vertraging oplopen tijdens het chemotherapeutisch traject.
Inhaalslag maken
De jaarlijkse controles van patiënten met een mammacarcinoom in het verleden, hebben tijdelijk ‘on hold’ gestaan. Hierdoor moesten we een inhaalslag maken. De mammografieën werden op locatie in Voorburg gedaan, gevolgd door een telefonisch consult met de verpleegkundig specialist. De mensen moesten dus vaak wat verder reizen en kwamen niet in hun vertrouwde ziekenhuis. Het lichamelijk onderzoek lieten we in principe achterwege, tenzij uit het telefonisch consult bleek dat de patiënt klachten had. Dan kregen zij een uitnodiging om langs te komen voor het lichamelijk onderzoek. Veel patiënten zijn bang: ‘stel dat er toch iets zit en je bent te laat?…’ Of er diagnoses door deze manier van werken zijn gemist? De toekomst zal dit uitwijzen.
Continuïteit van de zorg
Persoonlijk heb ik het overleg met mijn collega’s gemist. We waren maar één dag per week in het ziekenhuis en de rest werkte je thuis. Je zag elkaar haast niet meer! Door het thuiswerken, viel het ingevoerde casemanagement een beetje in het water. De bedoeling is dat de patiënt vanaf de diagnose één aanspreekpunt heeft die de regie houdt over het hele proces, van diagnose tot aan follow-up. Dit is nu onmogelijk, en dat komt de continuïteit van zorg dus niet ten goede. Het dagelijkse multidisciplinair overleg is in coronatijd ook afgeschaald naar tweemaal per week. Dit maakt dat deze besprekingen nu extra lang duren, en er vertraging kan ontstaan in het opstarten van de behandeling. Soms was het nodig om een behandeling uit te stellen of in aangepaste vorm te geven, het COVID-19-virus brengt namelijk extra risico met zich mee voor mensen met een verminderde weerstand door bijvoorbeeld een oncologische behandeling. In overleg met patiënten zijn immunotherapieën die al langer dan zes maanden werden gegeven, vroegtijdig gestopt. Dit geeft nu bij sommige patiënten een onrustig gevoel.
Extra aandacht voor oudere patiënten
Onze oudere patiënten waren toch wat huiverig om naar het ziekenhuis te komen. Gelukkig hebben we operaties niet uit hoeven stellen. Bij twijfel over de conditie van de oudere patiënt, werd in overleg niet eerst geopereerd, maar indien mogelijk gestart met endocriene therapie bij patiënten met een mammacarcinoom. Onderling hebben wij afgesproken om deze patiëntengroep een keer per week te bellen. Je merkt dat als je de patiënten vaker belt en uitleg geeft over de ontstane situatie, dat het hen wat rust geeft.
Langer uitstel is schadelijk
Zorgverleners die niet direct bij de verzorging van de coronapatiënten betrokken waren, willen graag weer aan de slag. De inhaalslag van de mammografieën is pittig. Hoe pakken wij de draad weer op zonder overbelast te worden door een stuwmeer aan zorg?
Ik ben bang dat er niet volledig wordt teruggegaan naar het werken vóór corona. De focus ligt als eerste op planbare urgente zorg. Langer uitstel van behandelingen is schadelijk. Er wordt gekeken of het inzetten van extra personeel en het doorwerken in de avonduren ruimte kunnen geven. Ook is er angst voor wat te doen bij een tweede COVID-19-golf. We kunnen onmogelijk de hele reguliere zorg weer stilleggen.
Mirjam is geïnterviewd door Hermine Verlaan (69) die zelf tot haar pensioen als verpleegkundig specialist bij het Reinier de Graaf Gasthuis werkte.