In maart, juli en september interviewden we Janna (82), zie de verhalen onderaan. In deze derde update vertelt Janna hoe het nu met haar gaat.
Een vriendin van mij heeft net mijn huis verlaten. Ze heeft door corona haar man verloren en nu besloten haar dochters achterna te gaan. Zaterdag verhuist ze. Ze was er emotioneel over, maar ik zei dat ik het heel normaal vind dat je je dochters achternagaat.
Beiden hadden corona
Het is een hard gelag hoor. Zij en haar man hadden beiden corona en zaten thuis in quarantaine. Toen ik haar belde met de vraag of ik de boodschappen voor hen zou doen, vertelde ze me dat ze die daags daarvoor had gedaan. Alhoewel haar dochters eigenlijk vonden dat zij dat zouden moeten doen, spraken we af dat ik een week later de boodschappen zou verzorgen en voor hun deur neer zou zetten. Zij was aan de beterende hand, maar met hem ging het steeds slechter. Op een gegeven moment was het niet meer te handhaven thuis en is hij naar het ziekenhuis overgebracht. Daar is hij overleden. Woensdag wordt hij begraven.
Ik heb aangeboden dat als ze weer eens naar Den Haag wil komen, ik een slaapkamer voor haar heb. Dat ziet ze geloof ik wel zitten. Missen ga ik haar zeker. We gingen graag samen naar het buurthuis.
Vaccineren
Als ik na alle ongemakken die ik in mijn leven heb meegemaakt, het Jappenkamp, de onafhankelijkheid van Indonesië enzovoort, zou zeggen dat ik het vaccin niet wil, dan zou ik verkeerd bezig zijn. Je moet blij zijn dat er een oplossing is. Op TV zie je tientallen mensen die er niet achterstaan. Dan denk ik: Ja, dat kan, maar zij zullen waarschijnlijk ook wel niet achter sommige andere medicijnen staan. Als kind word je al ingeënt en voor veel van mijn reizen heb ik me ook moeten laten inenten. Vaccineren is heel gewoon.
Nederland komt wel vaker achteraan
Nederland is niet zo snel met het inenten, dat zegt toch ook wat over de betrouwbaarheid van het vaccin? Alle landen om ons heen hadden allang besloten mensen in te enten en zijn al bezig. Nederland komt achteraan. Dat wij achteraan zouden komen, had ik allang verwacht, dat is de mentaliteit van ons land. Als we alles terug zouden slaan in de geschiedenis, dan denk ik dat wij vaker achteraankomen. Zeker weten doe ik dat niet, maar ik vermoed het wel.
Jongeren: waar zijn jullie in vredesnaam mee bezig?
In het begin waren de mensen positiever, maar in de afgelopen tijd zijn de mensen lakser tot zeer laks geworden en wordt er niet meer naar elkaar geluisterd.
Ik ben bang. De mentaliteit van de mensen vind ik ook echt schrikken. Je ziet het op tv. Het zijn telkens groepen, met name jongelui, die zich niets van de regels aantrekken. Ik vind het schrikwekkend. Daarnaast hebben we in Den Haag ook nog rellen gehad met jongeren die zich kennelijk vervelen, die waren er ook in Utrecht en andere steden. Ik dacht bij het zien van die beelden helemaal: ‘Waar zijn we in vredesnaam mee bezig?’ Het wordt ook een beetje eng te merken dat ouders kennelijk soms helemaal geen zeggenschap meer hebben over hun kinderen.
Het maakt me gelukkig niet zo angstig dat ik niet naar buiten durf. Door het jappenkamp heb ik geleerd me niet onder een matje te laten drukken. Ik weet geen oplossing voor de problemen, maar ik merk aan mijn familie en kennissen dat ze in hun hoofd met dezelfde problemen bezig zijn.
Op reis naar Spanje
26 september zou ik met een vriendin met de bus naar Spanje gaan. Het was voor corona al geboekt. Eerst dachten we nog ‘hoera, er is soepelheid’, maar helaas is het inmiddels oranje. De groepsreis met vertrekdatum 6 september is al geannuleerd. Wij wachten nog op een annulering. We dachten economisch goed bezig te zijn door te besluiten dat als het wordt geannuleerd, ze het geld mogen houden en dat we volgend jaar gaan. Nu was ik gisteren op een verjaardag en daar zei iemand tegen mij: ‘Lekker, als ze failliet gaan ben je je geld kwijt.’ Nu twijfelen we of we misschien toch ons geld terug moeten vragen. En bovendien, stel de reis gaat wel door, dan moeten we bij terugkomst twee weken in quarantaine. Ik denk dat we ons geld maar terug moeten vragen.
GGD test bij de mensen thuis
Nog steeds ben ik niet bang corona te krijgen. Ik kijk ook goed uit, de verantwoordelijkheid ligt toch bij mijzelf. Toch twijfel ik soms om me te laten testen als ik klachten krijg. Ik zie gewoon op tegen die test. Ten eerste om naar de teststraat toe te gaan, ik zou niet weten hoe ik daar kom.
[Nadat Janna hoorde dat testen ook thuis kan zei ze: ‘Oooo, test de GGD ook bij de mensen thuis? Maar dat is positief. Dan zou ik het wel doen!’]
Janna (82), gepensioneerd, alleenwonend – juli 2020:
50 boeken gelezen en de kerstkaarten liggen klaar
De afgelopen periode ben ik lezend doorgekomen. Ik denk dat ik wel 50 boeken heb gelezen. Gelukkig allemaal hele goede en zijn ze minder dan leg ik ze gewoon naast me neer. Het was fantastisch en zo boeiend dat ik soms tot ’s avonds laat nog zat te lezen. Gelukkig lagen er de laatste tijd genoeg in het wijkcentrum op de boekentafel om mee te nemen, dat kwam de afgelopen maanden dus heel goed uit. Als ik de boeken uit heb, geef ik ze ook weer door.
Verder ben ik al begonnen met het maken van de kerstkaarten. Ieder jaar zijn dat er toch zo’n 40, 50. Ik had alle spullen in huis en het maken ging vanaf het begin af aan zo goed dat ik enthousiaster en enthousiaster werd. Inmiddels ben ik bijna klaar.
Er was veel behoefte aan telefonisch contact
Mijn broer en schoonzus wonen in België. Naar hen heb ik heel veel gebeld, maar eigenlijk heb ik sowieso heel veel gebeld. Het zal vast te merken zijn aan de telefoonnota. Aan de mensen merkte ik dat er echt veel behoefte aan telefoontjes was. Bij sommigen merkte ik dat ze ook behoefte hadden af te spreken. Dus dan vroeg ik ze vaak om een stukje te lopen. Iedereen was daar voor in.
Mijn clubjes zijn weer opgestart
De clubjes waar ik lid van ben, zijn ook weer van start gegaan. Een heb ik al bezocht. Doordat de ruimtes klein zijn, zijn de groepjes gehalveerd. We zitten nu aan de kopse kant van tafels van 1,5 meter. Volgende week wil ik weer naar mijn andere clubjes, want missen doe ik het wel. Het mooie was: op het moment dat mijn boeken uit waren en de kerstkaarten haast klaar voor verzending, gingen de clubjes weer van start.
Met de bus & mondkapje op stap
Een vriendin van mij belde of ik meeging naar het Museon, omdat daar een tentoonstelling van over het Jappenkamp* was. Natuurlijk ging ik mee. Zij met de fiets, ik met de tram en bus. De tentoonstelling was mooi en heeft mij enorm ontroerd en aangegrepen. Met mondkapje in mijn hand stopte de bus voor me. Ik stapte in, zwaaide nog naar mijn vriendin en liep naar de stoel. Ineens kwam er uit de speaker een luidde stem die zei: ‘Wil die aardige mevrouw die net is ingestapt haar mondkapje voordoen?’ Toen vond ik me echt heel oud geworden, dat ik het meest belangrijke in de bus vergeet.
Ik heb het goed gedaan!
Terugdenkend kan ik niet anders dan zeggen dat ik de afgelopen maanden niet als ellende heb gevoeld. Natuurlijk ik vond het rottig, voelde me beklemd, was ook een beetje bang ‘hopelijk overkomt het mij niet’, maar mijn pluspunt is dat ik nog zo goed ter been ben. Als dat zou afvallen, dan hoeft het voor mij denk ik niet meer. Ik ben 83, behoor tot de risicogroep en vind dat ik het goed heb gedaan!
*Janna verbleef gedurende drie jaar van haar kinderjaren in het Jappenkamp
Janna (82), gepensioneerd, alleenwonend – maart 2020
Dagelijks leven
Normaal gesproken ben ik altijd druk met mijn clubjes: kaarten maken, spelletjes spelen en gymnastiek en met het onderhouden van mijn vriendschappen. Alles is nu afgezegd, maar ik verveel mij niet. Doe de boodschappen, spreek een hoop mensen via de telefoon en besteed veel tijd aan mijn hobby’s: lezen en kaarten maken. Daarbij zet ik dan een heerlijk muziekje op. Ik gebruik nog steeds geen internet, was dat maar zo. Ik bel veel en kijk TV, dan ben je al snel op de hoogte. Ik grijp nu ook weer vaker naar een vakantiefotoalbum. Zo herbeleef ik de vakantie weer.
Hamsteren
Gisteren had ik de laatste rol wc-papier te pakken. Op mijn boodschappenlijstje zette ik: ‘nieuwe rollen’. Helaas, bij de supermarkt was alles uitverkocht. Gelukkig trof ik buren in de lift die ‘s-middags in Naaldwijk voor mij een pak wc-papier hebben gekocht. Zo lief!
Besmetting
Ik ben niet bang voor besmetting. We leren hier ook weer van. Ik wacht het allemaal wel af.
Anders dan anders
De samenhang tussen de mensen is nu echt fantastisch! Neem nu mijn wc-papier verhaal en natuurlijk heb ik deze week ook om 20.00 uur op het balkon gestaan en hard geklapt voor iedereen die nu voor ons zorgt.
Tips
Als je geeft en eerlijk bent, heeft dat nu op jezelf ook een effect. Stond je nooit open voor een ander, dan gebeurt dat nu ook niet. Ik onderhoud mijn contacten heel goed. Spreek af met familie en vrienden, bel veel en is er iemand jarig dan stuur ik een kaartje. Daar heb ik nu profijt van. Overigens heb ik altijd een voldaan en lekker gevoel als ik aardig ben tegen iemand.